Ցախակեռասը այծատերևազգիների ընտանիքի փաթաթվող կամ կանգուն ցողուններով թուփ է: Հայտնի է մոտ 200 տեսակ՝ տարածված հիմնականում Հյուսիսային կիսագնդում, Անդերում: ՀՀ-ում հանդիպում է 5(6) տեսակ՝ բուրավետ, վրացական, կովկասյան և այլն: Աճում է Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Սյունիքի և այլ մարզերի կաղնու-բոխու անտառներում, նոսրանտառներում, անտառի բացատներում, խոնավ վայրերում, գետերի և առուների երկայնքով, իսկ վրացական ցախակեռասը՝ հիմնականում չորային նոսրանտառների կազմում՝ հարավային չոր, ժայռոտ լանջերին (800–1800 մ բարձրություններում): Ցողունի բարձրությունը 2,5–3,5 մ է: Տերևները հակադիր են, պարզ, ամբողջաեզր, ձվաձև կամ օվալաձև: Ծաղիկները տերևանութային են, խոշոր, վարդագույն, սպիտակ, դեղին, բուրավետ: Ծաղկում է մայիս–հունիսին: Պտուղը կարմիր, նարնջագույն, դեղին, հյութալի հատապտուղ է: Տերևները պարունակում են E վիտամին, կարոտին (A-նախավիտամին), պտուղները՝ ներկանյութ: Տերևների և ծաղիկների եփուկն օգտագործում են ողողումների համար, խուզող որքինի (մկնատամ) բուժման նպատակով, որպես վերքամոքիչ միջոց և այլն: Փայտանյութն ամուր է, կիրառվում է փոքրաչափ իրեր պատրաստելու համար: Բազմանում է սերմերով, կտրոններով և անդալիսով: Գեղազարդիչ է:
|
