Կրծողների մեծ խմբին են պատկանում մկները, սկյուռները, ավազամկները, համստերները, ծովախոզուկները, առնետները, կուղբերը, մացառախոզերը և այլն: Կաթնասունների բոլոր հայտնի տեսակների մոտավորապես կեսը կրծողներ են: Նրանք ապրում են գրեթե ամենուրեք՝ արևադարձային անտառներից մինչև շոգ անապատներն ու ցուրտ տունդրաները: Նրանցով սնվում են կենդանիների այլ տեսակներ, ուստի գոյատևելու համար այս կրծողներին հարկ է լինում վերարտադրել բազմաքանակ սերունդ: Կրծողների յուրաքանչյուր ծնոտ կրում է սուր սայրի նման ընդամենը 2 դուրանման կտրիչ: Բերանի խոռոչում կան աղորիքներ, որոնք անհրաժեշտ են սնունդը մանրացնելու համար: Կրծողների մեծամասնությունը սնվում է բուսական կերով, թեև որոշ տեսակներ ուտում են նաև միջատներ կամ այլ մանր կենդանիներ:
Մկներ և առնետներ Մկները լայնորեն տարածված են ամբողջ աշխարհում: Այս խմբի կրծողների մեծամասնությունը քիչ է առնչվում մարդկանց հետ: Միայն 1 տեսակ (տնային մուկը) դարձել է մարդու ուղեկիցը և զգալի վնաս է պատճառում նրան: Առնետների ամենատարածված տեսակներն են սև ու մոխրագույն (պասյուկ) առնետները: Սև առնետի դունչը սուր է, ականջները՝ մեծ ու կլոր: Փորում են բներ, բնակվում այգիներում, տանիքներում: Սնվում են սերմերով, միջատներով, խխունջներով: ՀՀ-ում տարածված է Տավուշի, Կոտայքի մարզերում: Մոխրագույն առնետն ապրում է այգիներում, ջրավազանների ափերին, ներքնահարկերում: ՀՀ-ում առավել տարածված է Շիրակի, Արարատի, Արագածոտնի մարզերում: Առնետները վնասակար են. փչացնում են սննդամթերքը, տարածում մարդու և ընտանի կենդանիների վարակիչ հիվանդություններ: Ժանտախտի, որից միջնադարում մահացել է Եվրոպայի բնակչության 1/3-ը, հարուցիչները տարածվել են սև առնետի վրա մակաբուծվող լվերի միջոցով: Սև առնետները հեշտությամբ ընտելանում են և դառնում տան կենդանի: Նրանք մաքրասեր են և շատ ավելի խաղաղասեր, քան մյուս կրծողները (օրինակ՝ համստերիկները կամ ավազամկները), որոնց սովորաբար պահում են կենդանի անկյուններում:
Դաշտամկներ և լեմինգներ Երբեմն դաշտամկներին շփոթում են մկների հետ: Սակայն նրանց հեշտությամբ կարելի է զանազանել. դաշտամկների ոտքերն ու պոչը կարճ են, դունչն ավելի կլոր է, ականջներն ու աչքերը մանր են, քան մկներինը: Հիմնականում ապրում են դաշտերում ու մարգագետիններում, որոշ տեսակներ տարածված են անտառներում կամ անապատներում: Նրանք հազվադեպ են ապրում 1 տարուց ավելի, սակայն կարող են տարեկան մի քանի սերունդ տալ: Երիտասարդ գազանիկներից շատերը դառնում են աղվեսների, բվերի և այլ գիշատիչների որս: ՀՀ-ում տարածված են թփուտային, հասարակական, ձնային, սովորական և այլ դաշտամկներ: Լեմինգները դաշտամկների մոտ ազգակիցներն են: Նրանք ապրում են բներում կամ ժայռաճեղքերում: Տարածված են Եվրոպայի հյուսիսային շրջանների, Ասիայի և Հյուսիսային Ամերիկայի տունդրաներում: Մոտավորապես 4 տարին մեկ լեմինգների թվաքանակը կտրուկ ավելանում է, և այդ ժամանակ նրանցից շատերը հեռանում են` կերով հարուստ նոր վայրեր փնտրելու: Փորձելով կտրել-անցնել գետեր և նույնիսկ ծովեր՝ նրանց որոշ մասը ոչնչանում է: Անցյալում մարդիկ, տեսնելով, թե ինչպես են լեմինգները ջուրը նետվում, սխալմամբ կարծել են, թե գազանիկները փորձում են վերջ տալ իրենց կյանքին:
Ավազամկներ, համստերներ և ծովախոզուկներ Բնական պայմաններում ավազամկների գրեթե բոլոր տեսակները բնակվում են անապատներին սահմանակից շրջաններում (հիմնականում` Աֆրիկայում և Միջին Ասիայում): Ցերեկվա շոգից պաշտպանվում են խոր բներում, կեր հայթայթելու են ելնում գիշերը: Գոյություն ունեն ավազամկների շատ տեսակներ, որոնք տարբերվում են չափերով, վերջույթների երկարությամբ և մարմնի համամասնություններով: Հաճախ ավազամկներին պահում են կենդանի անկյուններում: ՀՀ-ում հանդիպում են պարսկական, Վինոգրադովի, Դալի և փոքրասիական ավազամկները: Համստերները մյուս կրծողներից տարբերվում են կարճ վերջույթներով ու պոչով, ինչպես նաև ենթամաշկային ճարպային պաշարով, դրա համար էլ նրանց մարմինը գեր տեսք ունի: Տարածված են Եվրոպայում և Արևմտյան Ասիայում: Բնակվում են դաշտերում՝ գետնափոր բներում: Բոլոր համստերներն ունեն հետայտային պարկեր, որոնք ծառայում են կերը դաշտից բույն հասցնելու համար: Ավելի հաճախ տանը պահում են ոսկեգույն կամ սիրիական համստերիկ: ՀՀ-ում տարածված են փոքրասիական համստերը և մոխրագույն համստերիկը: Ծովախոզուկները մանր, անպոչ կրծողներ են: Անվանումն ստացել են, երբ XVI դարում նրանց Հարավային Ամերիկայից ծովով բերել են Եվրոպա: Գազանիկները մարդկանց հիշեցնում էին նուրբ խոզուկների:
Սկյուռներ Սկյուռներն ապրում են աշխարհի բոլոր մասերում. ակտիվ են ցերեկը, կերի պաշարը պահեստավորում են, որպես կանոն, հողի մեջ: Սկյուռները (կամ ծառասկյուռները), որոնց ներկայացուցիչներն են գորշ և սովորական (կամ շեկ) սկյուռները, հրաշալի հարմարվել են ծառերի վրա բնակվելուն: Ունեն սուր ճանկեր, որոնցով կառչում են ճյուղերին, և երկար թավամազ պոչ, որն օգնում է տեղաշարժվելիս հավասարակշռությունը պահպանելուն: Սավառնասկյուռների առջևի և հետին վերջույթների արանքում կան թռիչքաթաղանթներ (մաշկածալքեր), որոնց օգնությամբ գազանիկները թռչում են մի ծառից մյուսը: Այս խմբին են պատկանում նաև գետնասկյուռները: ՀՀ-ում հանդիպում են պարսկական սկյուռը և փոքրասիական գետնասկյուռը:
Մացառախոզեր (վայրենակերպներ) Մացառախոզերը խոշոր կրծողներ են. նրանց մարմնի մեծ մասը պատված է սուր ասեղներով կամ փշերով, որոնք կենդանուն պաշտպանում են թշնամիներից: Այս խումբը կազմված է 2 ենթաընտանիքից. ամերիկյան վայրենակերպներ և իսկական վայրենակերպներ: Առաջինները տարածված են Ամերիկա մայրցամաքում, բնակվում են ծառերի վրա: Նրանց փշերը կարճ են, պոչը՝ ճկուն ու կառչուն: Իսկական մացառախոզերը բնակվում են տաք շրջաններում՝ Եվրոպայից մինչև Ինդոնեզիա: Տեսակների մեծամասնությունը բնակվում է գետնի վրա: Ունեն երկար, սև-սպիտակ ասեղներ (փշեր): ՀՀ-ում հայտնի է հնդկական մացառախոզը` Վայքի, Գորիսի, Կապանի և Մեղրու տարածաշրջաններում, Լեռնային Ղարաբաղում, վերջին տասնամյակներում` նաև Սևանի ավազանում՝ Արեգունու լանջերին: Գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում:
| 
