Ֆրանսիացի գրող և քննադատ Շառլ Պեռոն համաշխարհային հեքիաթագրության հիմնադիրներից է: Նա հեքիաթը դարձրել է գրական ժանր:
Շառլ Պեռոն մասնագիտությամբ իրավաբան էր, 1663–95 թթ-ին եղել է Ֆրանսիայի գեղեցիկ արվեստների ակադեմիայի քարտուղարը, 1621 թ-ից՝ ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ: Առաջին երկը «Տրոյայի պարիսպները կամ Բուռլեսկի ծագումը» (1653 թ.) երգիծական պոեմն է: «Լյուդովիկոս Մեծի դարը» (1687 թ.) պոեմում, «Զուգահեռներ հների և նորերի միջև արվեստի ու գիտության հարցերում» (1688–97 թթ.) երկխոսություններում քննադատել է անտիկ դարաշրջանի գրողների տեսակետները լեզվի ու գրականության մասին, «Գովաբանություն կանանց» (1694 թ.) երգիծական երկում բանավիճել է կլասիցիզմի տեսաբան, քննադատ, բանաստեղծ Նիկոլա Բուալոյի հետ: Պեռոն հռչակվել է «Սագ մայրիկիս հեքիաթները կամ Անցած ժամանակների պատմություններ ու հեքիաթներ՝ խրատներով» (1697 թ.) ժողովածուով, որտեղ զետեղել է 8 հեքիաթ. մտածելով, որ հեքիաթի «ցածր» ժանրը կարող է վարկաբեկել իր արդեն ձևավորված հեղինակությունը, ժողովածուն հրատարակել է 19-ամյա որդու՝ Պեռո դ’Արմանկուրի անունով: Պեռոն անտիկ ավանդական հեքիաթին հակադրել է «գովաբանական և ուսուցողական բովանդակությամբ» ժողովրդական հեքիաթը («Կարմիր գլխարկ», «Փուփուշիկ Ռիքեն», «Մատնաչափիկը», «Կախարդուհին»): Գրողի հեքիաթները և՜ հեքիաթային են, և՜ ռեալիստական. հերոսներն իրական մարդիկ են: «Կոշկավոր կատուն» հեքիաթի գլխավոր հերոսը՝ կատուն, ճարպիկ «երիտասարդ» է, որը խորամանկորեն ու հնարամտությամբ ոչ միայն կարգավորում է տիրոջ ճակատագիրը, այլև ինքն է դառնում «երևելի անձ»: «Մոխրոտիկը», «Կապույտ Մորուքը», «Քնած գեղեցկուհին», «Էշի կաշին» հեքիաթներում գեղեցիկ ու բարի հերոսուհիները հաղթում են չարին: Պեռոն հեքիաթներում քննադատել է ազնվականների տգիտությունն ու մեծամտությունը, գովաբանել հասարակ մարդկանց առողջ մտածելակերպը: Գրողի հեքիաթները մեծապես ազդել են ապագա հեքիաթագիրների՝ Յակոբ և Վիլհելմ Գրիմ եղբայրների, Հանս Քրիստիան Անդերսենի և ուրիշների ստեղծագործությունների վրա: Պեռոն գրել է նաև այլաբանական պոեմներ, ներբողներ, ուղերձներ, հրատարակել «XVII դարի Ֆրանսիայի հռչակավոր մարդիկ» հանրագիտարան-բառարանը, որտեղ ներկայացրել է 100-ից ավելի գիտնականների, բանաստեղծների, պատմաբանների, բժիշկների, նկարիչների կենսագրություններ: Պեռոյի հեքիաթների սյուժեներով օպերաներ են ստեղծել Ջակոմո Ռոսսինին՝ «Մոխրոտը», Բելա Բարտոկը՝ «Կապույտ Մորուք դքսի դղյակը», և ուրիշներ, բալետներ՝ Պյոտր Չայկովսկին՝ «Քնած գեղեցկուհին», Սերգեյ Պրոկոֆևը՝ «Մոխրոտը», և ուրիշներ, նկարահանել են մուլտիպլիկացիոն և գեղարվեստական կինոնկարներ:
|
