Ալեքսանդր Նևսկին ռուս զորավար էր, պետական գործիչ. եղել է Նովգորոդի իշխան (1236-50 թթ.) և Վլադիմիրի մեծ իշխան (1252–63 թթ.):
19-ամյա Ալեքսանդրը՝ Յարոսլավ իշխանի որդին, նովգորոդյան փոքրաթիվ զորքով 1240 թ-ի հուլիսի 15-ին հարձակվել է շվեդական ճամբարի վրա՝ Նևայի գետաբերանում, և ջախջախել ու փախուստի մատնել նրանց: Այդ հաղթանակի համար Ալեքսանդրին տրվել է Նևսկի պատվանունը: 1242 թ-ի ապրիլի 5-ի վճռական մարտում ռուսական բանակը՝ Ալեքսանդր Նևսկու գլխավորությամբ, Չուդ լճի սառույցի վրա ջախջախել է գերմանական խաչակիր ասպետներին: Ճակատամարտը հայտնի է Սառցաջարդ անունով: Ալեքսանդր Նևսկին միավորել է Ռուսիայի հյուսիսարևելյան և հյուսիս-արևմտյան հողերը, կոտրել բոյարների դիմադրությունը, ամրապնդել կենտրոնական իշխանությունը: Շրջահայաց քաղաքականությամբ կանխել է Ռուսիայի դեմ մոնղոլ-թաթարների արշավանքները: Մահացել է Ոսկե Հորդայի մայրաքաղաք Սարայ-Բաթուից վերադառնալիս: Ի պատիվ Ալեքսանդր Նևսկու՝ Ռուսաստանում 1725 թ-ին սահմանվել է շքանշան, իսկ 1942 թ-ի հուլիսի 29-ին՝ «Ալեքսանդր Նևսկի» խորհրդային զինվորական շքանշանը: 1547 թ-ին Ալեքսանդր Նևսկին կարգվել է Ռուս ուղղափառ եկեղեցու սրբերի դասը: Նրա անունով կառուցվել են եկեղեցիներ, ստեղծվել է նրա սրբապատկերը:
|