c հետազոտում է հիվանդին և որոշում, թե ինչպես կարելի է կանխել ու բուժել հիվանդությունները: Սովորաբար բժիշկ դառնում են եռաստիճան ուսումնառությամբ. նախ 2 կամ 3 տարի ուսումնասիրում են ընդհանուր բժշկագիտություն, այնուհետև գիտելիքները խորացնում են ևս 3 տարի, ապա ևս 2-3 տարի մասնագիտանում են որևէ նեղ բնագավառում՝ արդեն կլինիկական օրդինատուրայում:
Գոյություն ունեն 2 կարգի բժիշկներ՝ ընտանեկան բժիշկներ կամ լայն պրոֆիլի թերապևտներ (ներքին հիվանդությունների բժիշկ) և նեղ մասնագետներ (մանկաբույժներ, վիրաբույժներ, հոգեբույժներ, ծերաբույժ
... Читать дальше »
Բզեզները կամ կարծրաթևները կազմում են միջատների ամենամեծ կարգը (խումբը): Հայտնի է 400.000 տեսակ, որոնցից մոտ 5000-ը հանդիպում են նաև ՀՀ-ում:
Հաճախ կարծում են, թե բզեզները միայն սև են: Իրոք, սև բզեզներ շատ կան, բայց կան նաև կարմիր, կապույտ, երկնագույն, կանաչ, դեղին և, նույնիսկ, արծաթագույն ու ոսկեգույն բզեզներ: Կան մեծ՝ մինչև 15 սմ երկարությամբ բզեզներ, կան և շատ փոքրիկները, որոնց կարելի է զննել միայն խոշորացույցով: Բզեզների կարելի է հանդիպել ամենուր՝ օդում, ջրում, հողում, քարայրերում: ... Читать дальше »
Բեքերելը 1874 թ-ին ավարտել է Փարիզի Պոլիտեխնիկական դպրոցը, իսկ 1876 թ-ից դասավանդել է այնտեղ: 1892 թ-ին նա դարձել է Փարիզի բնագիտապատմական թանգարանի, 1895 թ-ից` Պոլիտեխնիկական դպրոցի պրոֆեսոր, 1908 թ-ին ընտրվել Է Փարիզի գիտությունների ակադեմիայի նախագահ: Անրի Բեքերելն զբաղվել է օպտիկայի, էլեկտրականության, մագնիսականության, լուսաքիմիայի, էլեկտրաքիմիայի և օդերևութաբանության զանազան հարցերի ուսումնասիրությամբ: 1896 թ-ին, հետազոտելով լուսարձակող տարբեր նյութերի ազդեցությունը լուսանկարչական թիթեղի վրա, հայտնագործել է ռադիոակտիվության երևույթը, որի համար 1903 թ-ին արժանացել է Նոբելյան մրցանակի: Նա ուսումնասիրել է նաև ռադիոակտիվ ճառագայթման ֆիզիոլոգիական ազդեցությունը:
«Բերմուդյան եռանկյունը» Հյուսիսային Ամերիկա մայրցամաքից 900 կմ դեպի արևելք` Ատլանտյան օվկիանոսում գտնվող Բերմուդյան կղզիները (Բերմուդներ), Ֆլորիդա թերակղզին ու Պուերտո Ռիկո կղզին միմյանց միացնող երևակայական գծերով կազմված եռանկյունն է:
«Բերմուդյան եռանկյունը» մարդկանց ուշադրությունը գրավել է վաղուց` այնտեղ տեղի ունեցող խորհրդավոր աղետների պատճառով. հաճախ անհետանում են նավեր ու օդանավեր` առանց որևէ աղետի ազդանշան ուղարկելու կամ հետք թողնելու: Այդ շրջանում հայտնաբերվել են լքված նավեր, որտեղ եղել են կենդանի շուն, կատու կամ սոխակ, սակայն չեն հայտնաբերվել աղետյալների դիեր: Նման «հա
... Читать дальше »
Բետոնը արհեստական քար է, որը ստացվում է ցեմենտի, ջրի, ավազի ու խճի խառնուրդի կաղապարումից և պնդացումից հետո: Շաղախը պատրաստելիս անհրաժեշտ է պահպանել դրա բաղադրիչների որոշակի համամասնություն: Այնուհետև շաղախը կարելի է լցնել փայտե կամ մետաղե հատուկ արկղերի՝ տարաձև կաղապարների մեջ, որտեղ այն պնդանում է, և ստացվում է անհրաժեշտ շինվածքը՝ հեծան, սյուն, սալ և այլն: Շաղախում ցեմենտը ծառայում է որպես կապակցանյութ, ավազն ու խիճը՝ լցանյութեր:
Ֆրանսիացի դերասանուհի Սառա Բեռնարի արվեստն առանձնացել է գեղարվեստական բարձր ճաշակով և հատկապես կատարյալ տեխնիկայով: Նա առաջին դերասանուհիներից էր, որ անձնավորել է Համլետի դերը:
Սառա (իսկական անունը՝ Հանրիետ Ռոզին) Բեռնարը 1862 թ-ին
... Читать дальше »
Բեռլինի վեհաժողովը տեղի է ունեցել 1878 թ-ի հունիսի 13-ից հուլիսի 13-ը, որտեղ առաջին անգամ միջազգային դիվանագիտության խնդիր է դարձել Հայկական հարցը՝ որպես Արևելյան հարցի բաղկացուցիչ մաս:
Բեռլինի վեհաժողովը հրավիրվել է Ավստրո-Հունգարիայի ու Անգլիայի նախաձեռնությամբ և Գերմանիայի
... Читать дальше »
Բենինը պետություն է Արևմտյան Աֆրիկայում՝ Գվինեական ծոցի ափին: Տարածքի մեծ մասը մինչև 500 մ բարձրության սարավանդ է, հարավում Մերձծովյան դաշտավայրն է, հյուսիս-արևմուտքում՝ Ատակորա լեռները: Կլիման մերձհասարակածային է: Խոշոր գետերն են Վեմեն և Մեկրուն: Օգտակար հանածոներից աղքատ է:
XV–XVII դարերում երկրի տարածք են թափանցել եվրոպական (առաջինը՝ պորտուգալացի) ստրկավաճառներն ու վաճառականները: XVII դարում այստեղ ձևավորվել է Դահոմեա պետությունը, որը 1890-ական թվականներին զավթել են ֆրանսիացի գաղութարարները: Անկախություն է ձեռք բերել 1960 թ-
... Читать дальше »
Բեյսբոլը սպորտի ազգային տեսակ է ԱՄՆ-ում: Այդ խաղը հաճախ անվանում են ամերիկյան սպորտի հռչակավոր մարզաձև: Համարվում է, որ բեյսբոլն առաջացել է ռաունդերս հինավուրց անգլիական խաղից, որը անգլիացի գաղութարարները Ամերիկա են բերել դեռևս XVIII դարում: «Բեյս» և «բոլ» անգլերեն բառերը համապատասխանաբար նշանակում են հիմք` գետին, և գնդակ: Բեյսբոլ խաղում են 9-ական խաղացող ունեցող 2 թիմերով շեղանկյուն հրապարակում (կողմի երկարությունը՝ 27,4 մ), որի անկյուններում կան հենակետեր՝ բազաներ: Թիմերը հերթով գրավում են մե՜կ պաշտպանողական, մե՜կ հարձակողական դիրք: Պաշտպանվող թիմի խաղացողը՝ փիթչերը (նետողը), գնդակը նետում է խաղի մեջ, իսկ հարձակվող թիմի խաղացողը՝ բեթթերը (հարվածողը), պետք է նետած գնդակը զարկանի՝ մականի հարվածով հ
... Читать дальше »
Բելիզը գտնվում է Կենտրոնական Ամերիկայում՝ Յուկատան թերակղզու հարավարևելյան մասում՝ Կարիբյան ծովի ափին: Բրիտանական համագործակցության անդամ է:
Տարածքը հիմնականում ցածրադիր հարթավայր է, հարավում Մայա լեռներն են (բարձրությունը՝ մինչև 1122 մ): Կլիման արևադարձային է: Գետերից են Ռիո Օնդոն և Բելիզը:
Բելառուսը գտնվում է Արևելաեվրոպական հարթավայրի ծայր հարավ-արևմուտքում: Կանաչ մարգագետինների, անտառների ու ընդարձակ ճահիճների, կապույտ լճերի ու հանդարտահոս գետերի երկիր է: Մակերևույթը հարթավայրային է, փոքր-ինչ բլրապատ: Երկրի հարավ-արևելքը ծածկված է ճահճապատ դաշտավայրերով: Ամենաընդարձակը Բելառուսական Պոլեսիեն է: Օգտակար հանածոներով առանձնապես հարուստ չէ: Համեմատաբար մեծ են կալիումական աղերի, շինանյութերի, հատկապես քվարցային ավազի պաշարները: Հայտնաբերված են նաև նավթի ոչ մեծ պաշարներ: Ճահիճներից արդյունահանում են տորֆ, որը երկրի հիմնական վառելիքն է:
Կլիման անցումային է՝ բարեխառն ծովայինից բարեխառն
... Читать дальше »
Բաքուն Ադրբեջանի Հանրապետության մայրաքաղաքն է. առաջին անգամ հիշատակվել է V դարում:
Բաքուն (ադրբեջաներեն՝ Բաքի, հավանաբար ծագել է պարսկերեն բադ քուբե-ից. նշանակում է` քամահարված): Գտնվում է Կասպից ծովի արևմտյան ափին՝ Ապշերոնյան թերակղզու հարավում՝ դեպի Բաքվի ծովախորշ իջն
... Читать дальше »
Բարոն Մյունխհաուզենը գերմանացի գրող Ռուդոլֆ Էրիխ Ռասպեի «Բարոն Մյունխհաուզենի արկածները» գրքի գլխավոր հերոսն է:
Բարոն Մյունխհաուզենը ծիծաղաշարժ, բարալիկ հյուսքով կեղծամ էր կրում և հագնվում էր պճնամոլի պես: Երեկոյան նրա մոտ էին հավաքվում ընկերներն ու բարեկամները և, բուխա
... Читать дальше »
Բարեգործությունը պետության, բարեգործական և այլ կազմակերպությունների (եկեղեցի, հիմնադրամներ, միություններ), ինչպես նաև անհատների անհատույց կամ զեղչով ցուցաբերվող օգնությունն է կարիքավոր մարդկանց ու հաստատություններին:
Հնագույն շրջանում ծնունդ առած այս երևույթը տարբեր ժամանակներում դրսևորվել է տարբեր եղանակներով և կոչվել մեկենասություն, գթասրտություն, հովանավորություն, աջակցություն և, ի վերջո, բարեգործություն:
Մեկենասությունն սկզբում պոեզիայի ու արվեստների հովանավորությունն էր և կոչվել է հռոմեական Օգոստոս Օկտավիանոս կայսեր մերձավոր, առաջին հայտնի բարեգործ Գայ Մեկենասի&nbs
... Читать дальше »
Բարդին ուռազգիների ընտանիքի տերևաթափ ծառ է: Հայտնի է բարդիների մոտ 100, ՀՀ-ում՝ 12 տեսակ՝ անտառային կամ դողդոջուն (հայտնի է նաև կաղամախի անունով), նրբագեղ, հիբրիդային կամ գորշ, արծաթափայլ կամ սպիտակատերեվ և այլն: Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում. խոնավասեր է, աճում է գերխոնավ վայրերում, գետերի ավազաններում, առուների ափերին:
Բարդին խոշոր ծառ է, բարձրությունը՝ 40–60 մ, բնի տրամագիծը կարող է հասնել 1 մ-ի: Սաղարթը լինում է բրգաձև, վրանաձև, ցրված, ձվաձև: Տերևները հերթադիր են, կոթունավոր, լայն եռանկյունաձև, ձվաձև, կլորավուն: Բարդին ծաղկում է վաղ գարնանը: Ապրում է 100–150 տարի: Աճում է արագ, տարեկան՝ 1–1,5 մ:
Բարբառն ազգային լեզվի տարածքային տարբերակ է. հատկանշվում է հատուկ բառապաշարով, շարահյուսությամբ, հնչյունական, քերականական ու ոճաբանական յուրահատկությամբ և գործածվում է հասարակության որոշակի հատվածի շրջանակներում:
Յուրաքանչյուր լեզու ունի իր բարբառները: Հաճախ դժվար է որո
... Читать дальше »
Բարբադոսը պետություն է Վեստ Ինդիայում՝ Կարիբյան ծովի ավազանի կղզիներից ամենաարևմտյան` համանուն կղզում: Բրիտանական համագործակցության անդամ է: Բուստային խութերով շրջապատված հրաբխային ծագման կղզի է: Կլիման արևադարձային է:
Մինչև եվրոպացիների մուտքը կղզում բնակվում էին հնդկացիների տարբեր ցեղեր: 1518 թ-ին առաջինը այստեղ եկան իսպանացիները, որոնք էլ երկրին տվեցին Բարբադոս (իսպաներեն նշանակում է մորուքավոր բույս) անունը՝ այստեղ տարածված մորուքանման բույսերով պարուրված թզենիների պատճառով: 1605 թ-ին կղզի թափանցեցին անգլիացիները և հիմնեցին
... Читать дальше »
Բաստիլը բանտ-ամրոց էր Փարիզում XIV–XVIII դարերում` հիմնականում քաղաքական բանտարկյալների համար: Թագավորական բռնապետությունը մարմնավորող այդ ամրոցի գրավման օրը՝ 1879 թ-ի հուլիսի 14-ը, 1880 թ-ից Ֆրանսիայում նշվում է որպես ազգային տոն:
Բաստիլը կառուցվել է 1370–82 թթ-ին Փարիզի հյուսիսային մատույցներում՝ Սենտ-Անտու
... Читать дальше »
Բասկետբոլը, թերևս, փակ մարզասրահներում թիմային խաղերից ամենատարածվածն է: ԱՄՆ-ի ամենախոշոր պրոֆեսիոնալ լիգայի՝ Բասկետբոլի ազգային ընկերակցության առաջատար խաղացողներն աշխարհի ամենաբարձր վարձատրվող մարզիկներից են:
«Բասկետ» և «բոլ» անգլերեն բառերը համապատասխանաբար նշանակում են զամբյուղ և գնդակ: Թիմային այս մարզախաղի նպատակն է գնդակը ձեռքով մրցակցի զամբյուղը նետելը:
Բառախաղը բառի մի նշանակությունը մյուսի փոխարեն կամ նույնանիշ բառերից մեկը մյուսի փոխարեն գործածելն է:
Բառախաղը հիմնված է հնչյունանմանության և նույն բառի բազմիմաստության վրա:
Բառախաղով զբաղվելու համար պետք է ընտրել այնպիսի բառեր, որոնց վերադասավորումով կարելի է նոր բառեր կազմել. օրինակ՝ սրահ–հարս, սնար–սանր, դրամ–մարդ, ագռավ–գավառ, վտակ– կտավ, ծառա–առած, շուն–նուշ, կամ որևէ բառի բոլոր տառերը մեկ անգամ գործածելով՝ կազմել նոր բառեր, օրինակ՝ ատամնաբուժական–ատամ, մատ, բուժակ, բաժակ, ժամ, մական և այ
... Читать дальше »
Բաոբաբն աճում է Աֆրիկայում, Մադագասկարում և Հյուսիսային Ավստրալիայում. ապրում է 4–5 հզ. տարի: Բնի շրջագիծը 25 մ է, բարձրությունը՝ 18–25 մ: Բաոբաբի տերևները մատնաձև են, ծաղիկները` խոշոր ու սպիտակ, պտուղները՝ երկար, վարունգանման, հյութալի, քաղցրահամ միջուկով, որը կարելի է ուտել: Բաոբաբը տերևաթափ է լինում ոչ թե ձմռանը, այլ ամռանը: Նրա տերևները խոնավություն են գոլորշիացնում, և որպեսզի ծառը քիչ խոնավություն կորցնի, տերևաթափ է լինում շոգ եղանակին, իսկ ձմռանը նորից ծածկվում է տերևներով ու ծաղիկներով:
Գևորգ Բաշինջաղյանը 1876–78 թթ-ին սովորել է Թիֆլիսի Գեղարվեստը խրախուսող կովկասյան ընկերության գեղանկարչության և քանդակագործության դպրոցում, 1879–83 թթ-ին` Սանկտ Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում: «Կեչիների պուրակ» բնանկարի համար արժանացել է Սանկտ Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայի արծաթե մեդալի:
Բանջարեղեն են այն խոտաբույսերը, որոնց հյութալի մասերը՝ տերևները,ցողունները, արմատները, սոխուկները, պտուղները, ընձյուղներն օգտագործում ենք մեր սննդում: Տարբերում են բանջարեղենի հետևյալ հիմնական խմբերը.
Անգլիացի բանաստեղծ Ջորջ Բայրոնը XIX դարի ամենանշանավոր ստեղծագործողներից է: Նրա սկզբնավորած գրական-բանաստեղծական ուղղությունը նշանակալիորեն ազդել է տարբեր լեզուներով ստեղծագործող բազմաթիվ բանաստեղծների վրա:
Բամբակենին փիփերթազգիների ընտանիքի բազմամյա բույսերի ցեղ է: Հայտնի է 35 տեսակ, որից 5-ը՝ մշակովի:
Բամբակենին թուփ է՝ կանգուն, ճյուղավորվող ցողունով, բարձրությունը՝ 70–140 սմ և ավելի: Տերևները կանաչ են՝ 3–7-բլթականի: Ծաղիկը խոշոր է, դեղին, բաց դեղին, վարդագույն, հիմնականում՝ ինքնափոշոտվող, երբեմն՝ խաչաձև փոշոտվող: Պտուղը 3–5-բնանի, բաց կամ մուգ կանաչ, երբեմն՝ կարմիր, հարթ կամ մանր փոսիկներով տուփիկ է (կնգուղ), պարունակում է 20–40 ձվաձև, մազմզուկապատ սերմ (փաթիլ): Սերմի կեղևի արտաքին բջիջներից առաջանում են բամբակի թելե
... Читать дальше »
Այս պետությունը գտնվում է Վեստ Ինդիայում: Բրիտանական համագործակցության անդամ է: Զբաղեցնում է համանուն կղզեխմբի 700 կղզի և ավելի քան 2300 բուստային խութ ու ժայռ: Ձգվում է հյուսիս-արևմուտքից հարավ-արևելք՝ 1500 կմ երկարությամբ՝ Ֆլորիդա թերակղզուց մինչև Կուբա և Հայիթի կղզիներ: Առավել խոշոր կղզիներն են՝ Անդրոս (4,1 հզ. կմ2), Մեծ Աբակո (2 հզ. կմ2), Մեծ Բահամա (1,1 հզ.
... Читать дальше »
Բակտերիաները կազմում են նախակորիզավորների (պրոկարիոտ) թագավորությունը: Նրանք երկրագնդի հնագույն «բնակիչներն» են. ծագել են մոտ 3 մլրդ տարի առաջ: Բակտերիաներին (հունարեն բակտերիա – ձողիկ) անվանում են նաև մանրէներ: Տարածված են ամենուր՝ հողում, ջրում, օդում, մարդկանց, կենդանիների և բույսերի օրգանիզմներում: Դրանց մեծամասնությունը միակորիզ, մանրագույն, պարզ կառուցվածքով, անզեն աչքով անտեսանելի օրգանիզմներ են:
Բակտերիաների հիմնական կառուցվածքային տարրերն են բջջաթաղանթը, բջջապլազման և նուկլեոիդը: Որոշ ցուպիկաձև բակտերիաներ ցո
... Читать дальше »
Բալենին վարդազգիների ընտանիքի բազմամյա բույս է: Հայտնի է մոտ 150
տեսակ: Առավել տարածված են 4-ը՝ սովորական կամ թթու, տափաստանային, թավոտ և ավազաբալենի: Մշակվող սորտերի մեծ մասն ստացվել է առաջին 2 տեսակներից: ՀՀ-ում հայտնի են բալենու 3 վայրի տեսակներ՝ մահալեբյան, մանրապտուղ և ալեհեր: Մշակվում է սովորական բալենին:
Բալենին թուփ է կամ ծառ, բարձրությունը՝ 2–10 մ: Տերևները հերթա
... Читать дальше »
ՎԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ Ալեքսանդր Բաժբեուկ-Մելիքյանի առանձնահատուկ գեղարվեստականությամբ և ինքնատիպ ոճով ստեղծած դիմանկարներն ու բնանկարները նոր շունչ են
Բազմոտանիները պատկանում են հոդվածոտանիների տիպի միրապոդա կոչվող ցամաքային անողնաշարավորների շարքին: Ներկայումս բազմոտանիներին դիտում են որպես 4 դասերի (սիմֆիլներ, պաուրոպոդներ, շրթնոտանիներ, զույգբազմոտանիներ) հավաքական խումբ: Լայնորեն տարածված է շուրջ 53 հզ. տեսակ, ՀՀ-ում առավել հայտնի են Կոխի հազարոտնուկը, հայկական զրահակիրը և սովորական ճանճորսը:
Մարմինը որդանման է՝ բաժանված հոծ գլխի և երկարացած մարմնի, որը կազմված է միանման հատվածներից: Յուրաքանչյուր հատված կրում է 1–2 զույգ միանման վերջավորություններ (մինչև 170 և ավելի, այստեղից՝ անվանումը): Գլխ
... Читать дальше »
հանդես է, Մխիթարյան միաբանության հրատարակություններից: Լույս է տեսնում 1843 թ-ից Վենետիկի Սբ Ղազար կղզում` առանց ընդհատումների, և ամենաերկարակյացն է ցայսօր հրատարակված հայերեն պարբերականներից:
Բազեները կազմում են գիշատիչների կարգի թռչունների ընտանիք: Հայտնի է շուրջ 60, ՀՀ-ում՝ 8 տեսակ. կարմրաոտ բազե, աղավնաբազե, միջերկրածովյան բազե, սապսան, բալոբան, արտույտաբազե, սովորական հողմավար բազե, տափաստանային հողմավար բազե:
Բադերը, սագերը և կարապները կազմում են սագանմանների կարգի թռչուններիմեծ խումբ, որոնց կենսակերպը սերտորեն կապված է ջրի հետ, ուստի նրանց հաճախ անվանում են ջրլողներ: Նրանց կարճ թաթերի վրա կան լողաթաղանթներ, իսկ փետուրները պատված են ճարպաշերտով:
Բադերը չվող թռչուններ են: Հայտնի է նրանց մի քանի ցեղատեսակ (օրինակ՝ մրտիմներ, սուզաբադեր, կարապներ, մշկաբադեր և այլն), որոնցում ընդգրկված է մոտ 147 տեսակ: Բադերը տարածված են ամենուր, բացառությամբ Անտարկտիդայի: Մեծ մասամբ լողում են մաքուր ջր
... Читать дальше »
Բադակտուցը կոյանցքավորների կարգի ձվադրող կաթնասուն է:
Գիտնականները երկար ժամանակ չեն հավատացել բադակտուցի գոյությանը: Նրա մասին պատմությունները համարել են հնարովի: Բայց, ի վերջո, համոզվել են, որ այդ արտասովոր կենդանին իրոք գոյություն ունի: Սկզբում նրան անվանել են թռչնագազան, իսկ հետո՝ նաև բադակտուց:
Հայ Բագրատունիները նախարարական, ապա արքայական տոհմ էին Հայաստանում (IX–XI դարերում): 922 թ-ից կրել են Շահնշահ Հայոց և Վրաց տիտղոսը: Վրաստանում սկզբնավորել են վրաց Բագրատունիների արքայատոհմը (IX–XIX դարեր):
Արշակունյաց «Գահնամակում» Բագրատունիների տոհմը հիշատակվում է երկ
... Читать дальше »
Աֆղանստանը լեռների և անապատային սարահարթերի երկիր է: Ամբողջ երկրով ձգվում են հավերժ սառցադաշտերով պատած Հինդուկուշ լեռնազանգվածի հզոր, փառահեղ, հովհարաձև տարածվող շղթաները: Միայն հատուկենտ լեռնանցքներով են անցնում արահետներ ու ճանապարհներ, բայց ձմռանը դրանք նույնպես անանցանելի են դառնում ձյան կուտակումների պատճառով: Այդ լեռների մեջ՝ գետահովտում, գտնվում է նաև մայրաքաղաք Քաբուլը:
Կան նավթի, գազի, քարածխի, կապարի, ցինկի, ոսկու, երկաթի պաշարներ:
Աքվարիումն անոթ է ջրային կենդանիների և բույսերի պահպանման, բազմացման ու ցուցադրման համար: Տնային աքվարիումները լինում են մետաղե հիմնակմախքով և ապակե պատերով կամ ամբողջովին ապակե, երբեմն՝ օրգանական ապակուց: Աքվարիումում ձկնիկներն իրենց պետք է նույնքան լավ զգան, որքան լճակում և գետակում: Ուստի նախապես ցանկալի է ծանոթանալ ձկներին աքվարիումում պահելու պայմաններին:
Նախ հարկավոր է աքվարիումը լիքը լցնել ջրով և թողնել 2 օր, ապա ջուրը թափել և հատակին 5–6 սմ հաստությամբ գետային գորշ ավազ փռել: Այնուհետև աքվարիումում պետք է տնկել ջրաբույսեր (ցանկալի է ՀՀ ջրամբարներում ու գետերում տարածված տեսակներ, ինչպես նաև կենդանաբանական խանութից գնած` վալիսներիա, ջրասպար, նետատերև), որից հետո աքվարիումի 1/2 մասը զգուշորեն լցնել ջրով: Աքվարիումի մեջ պետք
... Читать дальше »
հիմնախնդիրների ամբողջություն էր՝ Օսմանյան կայսրության և նրա հպատակ ժողովուրդների ազատագրման, պատմական ճակատագրի, ինչպես նաև մեծ տերությունների գաղութային քաղաքականության վերաբերյալ:
Եվրոպացիներն առաջին անգամ այդ բույսը տեսան մեքսիկական պրերիաներում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան: 400 տարի առաջ նրանք այն բերեցին Եվրոպա և անվանեցին «արևի ծաղիկ»: Արևածաղիկը (արևերթիկ, արևելած ծաղիկ) բարդածաղկավորների ընտանիքի միամյա խոտաբույս է: Հայտնի է մոտ 50 (այլ տվյալներով՝ 30) տեսակ: ՀՀ-ում մշակվում է յուղատու արևածաղիկը՝ հիմնականում Գեղարքունիքի և Արագածոտնի մարզերում՝ անջրդի պայմաններում՝ որպես սիլոսային մշակաբույս:
Արմատները հզոր են, ցողունը՝ կանգուն, կոպիտ, թավոտ, ոչ սնամեջ, բարձրությունը՝ մինչև 4 մ: Տերևները խոշոր են, սրտաձև, ծաղկաբույլը զամբյուղ է, պտուղը՝ սերմնապտուղ, որն օգտագործվում է որպես ուտելիք: Սերմերից ստանում են ձեթ, որն օգտագործվում է սննդի (պահածոյի, մարգարինի, հացաթխման, հրուշակեղենի և այլն) արդյունաբերությ
... Читать дальше »
Արքիմեդը Հին Հունաստանի խոշորագույն գիտնականներից է: Նա իր կյանքը նվիրել է ֆիզիկայի և երկրաչափության ուսումնասիրությանը. ստեղծել է նոր տիպի բազմաթիվ մեխանիզմներ:
Արքիմեդը հարուստ քաղաքացի էր և Սիրակուզայի կառավարչի բարեկամը: Ըստ ավանդազրույցի՝ մի անգամ թագավորն իր մոտ է կանչել Արքիմեդին և հանձնարարել ստուգել՝ արդյո՞ք իր թագը մաքուր ոսկուց է պատրաստված: Արքիմեդին երկար ժամանակ չէր հաջողվում լուծել այդ խնդիրը, մինչև որ մի անգամ լողատաշտ մտնելիս նկատեց, որ որքան խորն է ինքը ընկղմվում ջրում, այնքան ավելի շատ է բարձրանում ջրի մակարդ
... Читать дальше »
ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ Միքայել Արուտչյանը խորհրդահայ բեմանկարչության հիմնադիրներից է:
Միքայել Արուտչյանը 1916 թ-ին ավարտել է Բաքվի արական գիմնազիան, 1919 թ-ին՝ Սարատովի բարձրագույն գեղարվեստատեխնիկական արվեստանոցները: Առաջին բեմական ձևավորումը կատարել է 1919 թ-ին Սարատովի թա
... Читать дальше »
Արջերը գիշատիչ կաթնասունների ընտանիքի կենդանիներ են: Հայտնի է 7 տեսակ՝ սպիտակ, գորշ, սպիտակակուրծք կամ հիմալայան արջերը, սև արջը կամ հյուսիսամերիկյան բարիբալը, մալայան արջը, Հնդկաստանում բնակվող հաստաշուրթը և հարավամերիկյան ակնոցավոր արջը:
Խոշոր գազաններ են. ունեն հզոր, ծանր մարմին, մեծ գլուխ, կարճ պոչ, փոքր ականջներ: Մարմինը ծածկված է խիտ (գորշ, սև կամ սպիտակ) միագույն մազածածկով: Ծնոտները հզոր են՝ խոշոր ժանիքներով, թաթերն ուժեղ են՝ կեռ մագիլներով: Հոտառությունը և լսողությունը լավ են զարգացած:
Լայն իմաստով՝ արշավը որոշակի նպատակով կազմակերպված ուղևորություն կամ երթ է: Հատուկ նպատակով արշավի են մեկնում զինվորները, ճանապարհորդները, տարբեր հետազոտողներ (բուսաբաններ, կենդանաբաններ, հնէաբաններ, երկրաբաններ) և այլք: Առանձնանում են նաև սպորտային արշավները՝ մրցարշավները: Պատմությունից մեզ հայտնի են բազմաթիվ ռազմական արշավներ՝ արշավանքներ:
Այս ամենից զատ՝ արշավները նաև ամառային հանգստի հրաշալի տեսակ են նրանց համար, ովքեր սիրում են բնությունը և բնության գրկում լինելը: Բնության մեջ «քաղաքակիրթ» հանգստից արշավները տարբերվու
... Читать дальше »
«Արշակ և Շապուհը» հայկական ավանդազրույց է Հայոց Արշակ Բ թագավորի և Պարսից Շապուհ II արքայի հարաբերությունների մասին. գրառել է պատմագիր Փավստոս Բուզանդը:
Պարսից Շապուհ II արքան, տեսնելով, որ չի կարողանում գրավել Հայաստանն ու հնազանդեցնել Հայոց Արշակ Բ թագավորին, խաղաղության պայմանագիր կնքելու պատրվակով իր մոտ է հրավիրել նրան և սպարապետ Վասակ Մամիկոնյանին:
... Читать дальше »
Արհեստն աշխատանքի պարզ գործիքների կիրառումով մանրապրանքային արտադրությունն է, որ գերիշխել է մինչ խոշոր մեքենայական արտադրությունը:
Վաղ անցյալում տարածված էին տնային արհեստները, իսկ զարգացած ավատատիրության ժամանակ՝ շուկայական արհեստները, որոնք գոյատևել են նաև կապիտալ
... Читать дальше »
Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսը, նրա կղզիները և Եվրոպայի, Ասիայի ու Ամերիկայի հյուսիսային ծայրամասերը միասին կոչվում են Արկտիկա (հունարեն արկտիկա նշանակում է հյուսիսային): Այնտեղ, ի տարբերություն Անտարկտիկայի, ցամաք չկա: Այն պատված է Սառուցյալ օվկիանոսի լողացող սառույցներով, որոնց տակով հնարավոր է սուզանավով հասնել մինչև Հյուսիսային բևեռ:
Մինչև մայրցամաքների ծայրամասերն ընկած մերձբևեռային տարածությունն անվանում են Կենտրոնական Արկտիկա: Տարվա մեջ մի քանի ամիս այնտեղ բևեռային գիշեր է լինում: Այդ շրջանում միայն աստղերը, Լուսին
... Читать дальше »
Արմավենին պատկանում է միաշաքիլ բույսերի ընտանիքին: Հայտնի է մոտ 2000 տեսակ՝ տարածված արևադարձային և, մասամբ, մերձարևադարձային երկրներում՝ Ասիայի ու Հարավային Ամերիկայի անտառներում, սավաննաներում և անապատների օազիսներում: Վայրի վիճակում հայտնի է միայն հովհարատերև (եվրոպական կամ գաճաճ) արմավենին (Իսպանիայում և Ֆրանսիայում): ՀՀ-ում որպես գեղազարդիչ բույսեր աճեցվում են արմավենու 2 տեսակ՝ փյունիկյանը և հովհարատերևը: Արմավենիների մեծ մասը ծառանման է, բունը սյունանման է՝ մինչև 60 մ բարձրությամբ, 80 սմ տրամագծով, հիմնականում` չճյուղավորված: Որոշ արմավենիներ ցողուն գրեթե չունեն. թփուտային են կամ փաթաթվող լիաններ: Մեծ մասի բունը ծածկված է թելիկներով, որոնք գոյանում են մեռած, թափված տերևների և կոթունների անոթաթելային խրձերից:
Արկածային գրականությունը գեղարվեստական գրականության տեսակ է, որին բնորոշ են հետաքրքրաշարժ սյուժեն, իրադարձությունների և գործողությունների սրընթաց, հաճախ անհավանական զարգացումն ու անսպասելի հանգուցալուծումը: Արկածային գրականությունը սերտորեն առնչվում է գիտաֆանտաստիկ և դետեկտիվ ժանրերին:
