Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունին (Բջնեցի) միջնադարի նշանավոր գիտնական, փիլիսոփա, բանաստեղծ, մանկավարժ, քաղաքական և ռազմական գործիչ է: Նշանակալի հետք է թողել հայ մշակույթի պատմության մեջ, նպաստել գիտությունների և գրականության զարգացմանը:
Գրիգոր Պահլավունին սերել է Պահլավունյաց իշխանական տոհմից: Կրթվել է Անիի դպրոցում, այնուհետև՝ Կոստանդնուպոլսում: Հորեղբոր՝ սպարապետ Վահրամ Պահլավունու և նրա կողմնակիցների հետ պայքարել է ներքին ու արտաքին թշնամիների դեմ, նպաստել Բագրատունիների գահի ամրապնդմանը: Ծավալել է շինարարական գործունեություն. կառուցել է Բջնիի Սբ Աստվածածին, Կեչառիսի Սբ Գրիգոր Լուսավորիչ, Հավուց թառի Սբ Ամենափրկիչ և այլ եկեղեցիներ: 1045 թ-ին` Կոստանդնուպոլսում Կոստանդին կայսեր կողմից Գագիկ Բ-ի ձերբակալվելուց հետո, կանխազգալով հայկական թագավորության անկումը, իր տիրույթները հանձնել է Բյուզանդիային և փոխարենը կալվածքներ ստացել Հարավային Հայաստանում ու Միջագետքում: Կայսրը նրան շնորհել է մագիստրոսի պալատական ու ռազմական բարձր տիտղոս, 1048 թ-ին նշանակել կուսակալ: Նրա գլխավորած ռազմական ուժերը ճնշել են Թոնդրակյան աղանդավորական շարժումը: Գրիգոր Մագիստրոսը hիմնադրել է բարձրագույն տիպի սեփական դպրոց-ճեմարան, դասավանդել է ճարտասանություն, փիլիսոփայություն, քերականություն, մաթեմատիկա: Նա համոզված էր, որ կրթությունը պետք է սկսել Աստվածաշնչի ընթերցանությամբ, ապա ուսումնասիրել դիցաբանություն, գեղեցիկ հատվածներ սերտել «հոմերական և պղատոնական» երկերից, որոնք կնախապատրաստեն «յոթ ազատ արվեստների»՝ քերականության, ճարտասանության, տրամաբանության, թվաբանության, երկրաչափության, աստղագիտության, երաժշտության ուսումնասիրությանն անցնելուն: Գրիգոր Մագիստրոսի աշխարհայացքը և գիտական հետաքրքրություններն արտահայտվել են նրա բազմաթիվ նամակներում («Թղթեր», հրատարակվել է 1910 թ-ին Ալեքսանդրապոլում), որտեղ արծարծված են ժամանակաշրջանի գիտական, գրական և քաղաքական կյանքի կարևոր հարցեր: Նամակներում ուշագրավ մտքեր կան նաև կենսաբանության, բժշկագիտության, տիեզերագիտության, երաժշտության տեսության և այլ գիտությունների վերաբերյալ: Գրիգոր Մագիստրոսը գրել է նաև «Մեկնություն քերականին» երկը, չափածո ստեղծագործություններ, որոնցից ամենանշանավորը «Առ Մանուչե» («Հազարտողյան») պոեմն է՝ Աստվածաշնչի համառոտ հանգավորված վերապատումը: Կատարել է թարգմանություններ հունարենից և ասորերենից: Գրիգոր Մագիստրոսը հրապուրվել է Պլատոնի և Դավիթ Անհաղթի գաղափարներով: Զարգացնելով Դավիթ Անհաղթի նորպլատոնականությունը՝ նա հակվել է ռացիոնալիզմին և բնափիլիսոփայությանը: Ճանաչողության առաջին և անհրաժեշտ աստիճանը համարել է զգայական ընկալումը, որին գիտությունների համակարգում համապատասխանում են ճշգրիտ գիտությունները: Սակայն նրա համար էականն ու որոշիչը բանական ճանաչողությունն է: Ընդունել է Աստծու գոյության տիեզերաբանական ապացույցը. բնության՝ որպես Աստծու ստեղծագործության ճանաչումով կարելի է ըմբռնել Նրա արարչական էությունը: Պահլավունին հայտնի է նաև որպես տաղասաց և շարականագիր, քաջատեղյակ էր երաժշտության տեսության հարցերին: Հայսմավուրքներից մեկում Գրիգոր Մագիստրոսի գերեզմանը հիշատակված է Դարույնքում (այժմ՝ Հասանկալա՝ Թուրքիայում):
| 
